تحلیل گفتمان اندیشه سیاسی ایرانشهری در سیاستنامه براساس نظریه تئون ای. ون دایک

کتاب خواجه نظام الملک مشتمل بر 50 باب است که در این پژوهش براساس اندیشه ی سیاسی ایرانشهری که یکی از عوامل تداوم حیات سیاسی و فرهنگی ایران زمین به شمار می رود، مورد بررسی قرار گرفته است. عمده ی تحقیقات در این زمینه محتوا محور بوده، بررسی محتوا محور فقط به نکات آشکار می پردازد که با رسالت ادبیات چندان سازگار نیست. بنابراین در این پژوهش با نگاهی شگرد محور که یکی از اصلی ترین روش بررسی اندیشه های مندرج در ادبیات است بر مبنای نظریه تحلیل انتقادی گفتمان وندایک، دلالت های اندیشه ایرانشهری در چهار سطح واژگانی، نحوی، روایی و بلاغت از دو منظر برجسته سازی و حاشیه رانی بررسی شده است. نتیجه حاکی از آن است که خواجه در 43 باب سیاستنامه عناصری چون: شاه آرمانی، عدالت، سپردن کار به کاردان، قدرت پادشاه، کشورداری، لزوم اجرای سیاست، لزوم رایزنی با ناصحان و استفاده از تدبیرهای آنان، حلم و بردباری، سخاوت و بخشندگی، تمرکز قدرت، اعتدال، جایگاه ممتاز وزارت، توامانی دین و ملک، علم و دانش، به کار بردن تدبیرهای مختلف، دانایی، رحمت و پرهیز از ستم را برجسته ساخته که از این میان،کشورداری پربسامدترین و مقوله علم و دانش کم بسامدترین عنصر است، وی همچنین عمل حاشیه رانی را به طور مستقیم و غیرمستقیم انجام داده است. روش پژوهش، به صورت تحلیل محتوا است.